IZVJEŠTAJ SA AKCIJE: Krstarenje Skadarskim jezerom

KRATAK OPIS AKCIJE:

Želja a i zadatak da budemo domaćini-pratioci planinarsko-smučarskom klubu Željezničar iz Beograda dovede nas do Virpazara. Srdačan susret sa Mirom Prokić i njenom družinom planinara na mostu i ukrcasmo se na brodic. Zaplovili smo,jutro je bilo predivno(umila ga jučerašnja kiša), a mi smo odmah počeli sa upoznavanjem Skadarskog jezera.

“Crnogorski dio jezera (dvije trećine) sa priobaljem je proglašen Nacionalnim parkom1983.g. Ramsar konvencijom je upisano u Svjetsku listu močvara od međunarodnog značaja. Samo jezero je kriptodepresija, što znači da se njegov veći dio nalazi ispod nivoa mora. Prosječna dubina je 6, a na nekim mjestima i do 60 metara, prostrano 391 km², najveće jezero na Balkanu, zadržavajuči rijekom Bojanom kontakt sa Jadranskim morem.U jezero se ulivaju tri rijeke: Crmnica, Rijeka Crnojevića i Morača. Sa priobaljem čini jednu prostranu kuću u kojoj žive stoletni manastiri i utvrđenja, obilje biljnog sveta, oko 280 vrsta ptica ili pola od ukupnog broja koje žive na starom kontinentu, ovo je jedino stanište pelikana na jugu Evrope. A u vodi i močvari čitava jedna planeta života, biljka kasoronj koja jedino na svijetu raste ovdje.

Tu su bile drevne prestonice, stara državna i crkvena središta Žabljak i Obod, Kom i Prečista Krajinska. Tu je Lesendro za kojim je tugovao vladika Rade.“

I tako dok smo plovili mirnim i modroplavim jezerom uz tople bakine priganice, sir i med ugledasmo ostrvo Grmožur, zovu ga još i Crnogorski Alkatraz, ostrvo zmija, stara turska tvrđava sagrađena u 19. vijeku, pretvorena u tamnicu.

Brodić kojim upravljaju sigurne ruke dva dječaka stiže do ostrva Starčevo na kojem se nalazi prkosna i ozbiljna crkva starca Makarija.

“Manastir Starčevo je jedna od najstarijih zadužbina zetske dinastije Balšića, sagrađena1376. i 1378.godine kao metoh manastira Hilandara. Hram je posvećen Presvetoj Bogorodici-Živonosni Istočnik. Manastir je od osnivanja važio za jedan od svijetlih primjera prepisivačkog i prosvetiteljskog rada, rukopisi koji su ocijenjeni kao djela visokog umjetničkog kvaliteta: Prolog koji se čuva u državnoj biblioteci u Berlinu i Četvorojevanđelje u biblioteci Markijani u Veneciji. U kompleksu manastira se nalaze i grobna mjesta dvojice znamenitih ljudi koji su obilježili njegovu istoriju, osnivač starac Makarije i čuveni srpski štampar Božidar Vuković Podgoričanin.“

Pristajemo u malu luku na ostrvu Starčeva Gorica. Na kamenitom ostrvcu dominira lijepa kamena crkva kao iznikla iz zelene oaze voćnjaka limuna, masline, narandže, mandarine, vinove loze, smokve i još koječega. Rajski vrt na prvi pogled izleda nestvaran, zasluga za ljepotu rajskog vrta pripadaju sveštenomonahu Grigoriju koji je za svoje potrebe zasadio i uzgaja voće koje je pomalo neobično za ovo podneblje. Tokom cijele godine jedna biljka cvijeta, druga zrije i tako se redaju donoseći slatke plodove. Posluži nas sokom od divljeg nara koji je kako kažu pravi eliksir. Pored rajskog vrta svoje isposničko vrijeme otac Grigorije, provodi u pravljenju džemova, pekmeza i likera od bilja iz svog vrta.

Dan je sunčan pa se na horizontu plavi i nebo, i jezero i daleke planine i prestoni grad Skadar, tako da se gube linije koje razdvajaju nebo, vodu i brda. Na visini iznad ušća rijeke Morače u Skadarsko jezero, bijeli se crkva Svetog Nikole.

”Manastir Vranjina sa manastirima na području jezera čini cjelinu koja se u narodu sa pravom naziva Zetska Sveta gora. Sagrađen je po blagoslovu Svetog Save početkom XIII vijeka, a sagradio ga je njegov učenik prvi episkop zetski Ilarion.Nekadašnji jerusalimski metoh skoro osam vjekova nadahnjuje namjernike. Obnavljan koliko i rušen, svjedoči o neuništivosti Božjeg hrama. Od crkve Svetog Nikole pruža se veličanstven pogled na Skadarsko jezero, ušće Morače, Rumiju i drevni grad Skadar”

Po povratku u Virpazar, zadovoljni onim što smo vidjeli, u lokalnom restoranu predahnusmo i poslužismo se tradicionalnim specijalitetima.

Pješačka tura na crmničku Bjelasicu nije bila naporna jer je trebalo prepješačiti oko 5km. Staza je na zapadu i sunce koje je juče nedostajalo planinarima, danas je otežavalo kretanje. Crmnička sela: Podgor, Donji i Gornji Brčeli, Utrg i Podgor, ušuškani u zelenu čojanu prirodu mamili su znatiželjne goste iz Beograda. Penjući se ka vrhu u daljini kao na dlanu bajkovito su se pružali Građani, a onda ponovo se ukazalo jezero sa kućama Trnova, Dupila i Orahova. Na vrhu repetitor i pogled na sve četri strane, cijela Crmnica sa svojim komšijama se pružila ispred nas u najljepšem svijetlu prvog sumraka.

Na raskrsnici prema tunelu rastanak, uz obećanja da se vidimo i sledeće godine, poljupci, riječi hvale, a Milena i Mira nastaviše pješice do željezničke stanice gdje sačekaše ”Podgorički metro”.

Mira I Milena su zahvalne planinarima PSK”Železničar” što su bliže I detaljnije upoznale duhovni život  na Skadarskom jezeru I nadahnule se novim idejama za akcije u narednom period.

 Tekst i fotografije Mira Bulatović